expo jaarprogramma kunstenaars Ko Keever contact KUNSTHALWEERT, museum voor hedendaagse kunst

Hilarisch Astrolarium

Sterrenkaarten

Hilarisch Astrolarium In de bovenruimte van Kunsthal Weert is in 2008 een begin gemaakt met een installatie van Jack Vreeke op basis van een hemelkaart van Albrecht Dürer uit 1515, een van de grootste toevalstreffers van de hemelcartografie. Het was bijvoorbeeld een gunstig toeval dat Albrecht Dürer, die als ideale renaissance-mens zowel natuurkundige en natuurwetenschapper als kunstenaar was, na de dood van de grootste sterrenkundige van Neurenberg, Regiomantes (Johann Müller), in diens huis kwam te wonen. De ironie wil echter dat Dürer weliswaar in het bezit kwam van het huis, het observatorium en de wetenschappelijke bibliotheek waarin deze sterrenkundige en zijn assistent Bernhard Walther werkten, maar dat hij geen gebruik kon maken van hun bevindingen omdat deze pas in 1522 werden gepubliceerd. Niettemin zijn de kaarten van Dürer het resultaat van een samenwerking tussen de wiskundige Johan Stabius, die de sterrencoördinaten bepaalde, de Neurenbergse wiskundige Conrad Heinfogel, die de sterren in hun Ptolemeïsche positie plaatste en Dürer, die de sterrenbeelden tekende.

In der westerse traditie maakten de sterrenbeelden deel uit van een model van het universum dat tot in de zestiende eeuw standhield, tot in de kaarten van Dürer. Men moest afgaan op wat men met het blote oog kon waarnemen. De hemel leende zich voor speculatie, voor mythologische en religieuze symbolen als voorstelling van de sterrenbeelden die de positie van sterren en planeten aangaven. Sterrenkaarten zijn het product van de fantasie, slechts aan banden gelegd door artistieke en technische principes. Het gebruik van de telescoop sinds 1609 maakte hier geleidelijk een eind aan en de astrologie die gebaseerd was op een antropocentrisch, geocentrisch stelsel zou zich afscheiden van de astronomie en vervolgens vervallen tot een pseudo-wetenschap( www.avn-astrologie.nl).

2009 is uitgeroepen tot het Jaar van de Sterrenkunde omdat vierhonderd jaar geleden Galileï het heelal begon te observeren met zijn eigen werkmodel van de Hollandse uitvinding. De telescoop vergrootte het gezichtsveld zodanig dat de astronomie zou leiden tot een nieuwe manier van denken over de materiĆ«le wereld en dus ook over religieuze doctrines. Een nieuw tijdperk is vierhonderd jaar geleden begonnen.
Bron: Oude Hemelkaarten, George S. Snyder.

Het Hilarisch Astrolarium zal het hele jaar nog het karakter hebben van 'work in progress'. De naam Astrolarium is een eigen verzinsel, omdat het geen observatorium, geen planetarium, geen astrologisch centrum wordt, maar iets voor de slappe lach over alle onzin, die in de loop der eeuwen in het heelal is geprojecteerd. Het zal zijn vorm nog wel vinden. Draag uw steentje bij via Contact en /of een bezoek aan Kunsthal Weert op elke eerste zondag van de maand.